De kust vormt een van de meest veeleisende omgevingen voor gevels. De wind, het zout, het zand,… geselen dag na dag de gebouwen, waardoor extra aandacht voor de buitenschil allesbehalve een luxe is. Hoe je efficiënt én creatief omgaat met een dergelijke problematiek zien we bijzonder mooi geïllustreerd bij de pas in maart van dit jaar opgeleverde, gloednieuwe evenementengebouw van Middelkerke. Silt staat letterlijk ingepland op het strand en vormt een nieuwe blikvanger aan de Belgische kust dankzij zijn ovalen hoteltoren.
door Jan Hoffman
Het bijzondere ontwerp is het werk van het in Amsterdam gevestigde architectenbureau ZJA en DELVA landschapsarchitecten, in samenwerking met OZ en Bureau Bouwtechniek en een reeks aan deskundigen, die samen Bouwteam Nautilus vormden. Zij stellen dat dit door opdrachtgever gemeente Middelkerke bestelde gebouw diverse functies heeft op het vlak van kustversterking, leefbaarheid en duurzaamheid en dat het een stukje van het verdwenen historische kustlandschap op eigentijdse wijze terug wil bezorgen aan Middelkerke. Centraal staat de hoteltoren, die aangevuld wordt met een casino, een restaurant, een multifunctionele evenementenruimte en een ondergrondse parkeergarage. In het complex is gestreefd naar optimale energievoorziening, afvalverwerking en productieprocessen. Door zijn ovale vorm heeft het gebouw een complexe geometrie, die door ZJA parametrisch werd ontworpen.
Silt staat letterlijk ingepland op het strand, waardoor het een nieuwe blikvanger werd aan de kust.
Om het specifiek over de aanpak van de gevel te hebben, spreken we met de bij ZJA verantwoordelijke projectarchitect Leo ten Wolde. Ten Wolde was al bij de tenderfase betrokken bij dit project, en volgde op tot en met de oplevering. Zelfs nu nog zie je hem af en toe in Middelkerke, als er, bijvoorbeeld, een rondleiding moet gegeven worden.
Nadenken over materialen
De architect schetst allereerst hoe er voor het ontwerp al in de contractfase, in samenspraak met de gemeente Middelkerke, bijzonder goed werd nagedacht over de te gebruiken materialen voor de gevel. Die moesten vooral robuust zijn om weerstand te bieden aan de veeleisende klimatologische omstandigheden. Uiteindelijk werd geopteerd voor keramisch materiaal, Accoya-hout en geanodiseerd aluminium.
Aan de Belgische kust, met de bijna constante westenwind, moet je voldoen aan heel specifieke eisen.
Leo ten Wolde: “In België vind je nauwelijks eisen die specifieker zijn dan een locatie aan de kust, vooral met de bijna constante westenwind. Het eerste waarover we moesten nadenken was de aanpak van de vormgevende, bijzonder grote luifel. Wat was daarvoor het beste materiaal? Landinwaarts kun je eventueel opteren voor aluminium cassettes, maar die mogelijkheid moesten we al snel van tafel vegen. We dachten ook een tijd aan werken met vezelversterkt beton, waarbij uiteindelijk bleek dat dit te ingewikkeld werd door de vorm. Uiteindelijk viel de keuze op keramisch materiaal omdat we hiervan weten dat het zich kranig houdt onder de moeilijke omstandigheden. Aan de kust bewees het al ontelbare keren zijn waarde bij onder meer de bouw van appartementen.”
In de gevel werd duurzaam verduurzaamd Accoya-hout gebruikt.
“We wilden verder ook absoluut hout gebruiken in de gevel. Op die plaats is dit al evenmin een sinecure en uiteindelijk ging onze voorkeur naar Accoya. Dit is geacetyleerd naaldhout, dat verduurzaamd wordt door gebruik te maken van een gifvrij, chemisch proces, waarbij het hout wordt verduurzaamd met azijnzuuranhydride. Hierdoor krijgt het hout kenmerken die lijken op die van (tropisch) hardhout. Dit Accoya vergrijst bovendien mooi en vergt door de jaren heen maar weinig onderhoud. Dit gebouw heeft daarenboven heel veel glaspartijen en hiervoor bleek geanodiseerd aluminium de beste keuze, waarbij voor de glaslijsten aluminium kliklijsten en platen werden aangebracht.”
Ovalen vorm torengebouw
Wat we al aangaven, is de speciale vorm van het gebouw. Silt valt op door zijn bovengrondse ovale vormgeving in een omgeving waarin netjes op een rij geplaatste, tot tien verdiepingen hoge appartementsgebouwen de toon aangeven. De keuze voor die ovalen vorm werd ingegeven door een aantal elementen.
Leo ten Wolde: “Die ovalen hoteltoren is dan wel beeldbepalend, maar je mag niet vergeten dat hij maar ongeveer 10 procent uitmaakt van het hele project, het grootste deel ervan zit onder de grond en er is maar één gelijkvloers. In ons concept wilden we het gebouw niet te groot maken omdat dit het plein en de connectie met de zee zou blokkeren. Dus doken we zoveel mogelijk de grond in, met een -1 en 0 niveau, aangevuld met een extra parkeerlaag. Het leuke is dat de mensen gewoon over het grootste gedeelte van het gebouw stappen.”
Het gebouw heeft heel veel glaspartijen. Hiervoor bleek geanodiseerd aluminium de beste keuze.
“Voor de hoteltoren kozen we voor een ovalen vorm omwille van een aantal redenen. Zo bleek uit gesprekken met een windexpert dat er aan de Belgische kust meestal een westenwind waait. Grote, hoekige torens zijn bij een dergelijk geval niet aangeraden omdat die de wind afketsen en mogelijk op het plein voor het complex rukwinden veroorzaken. Daarnaast was er ook een praktisch aspect: bij het uitstekende gedeelte is wat afgeronder ook gewoon beter voor het zicht van de omwonenden op de zee. Die kijken simpelweg meer langs het gebouw. Op esthetisch vlak wilden we dan weer breken met het heel strakke beeld dat het grootste deel van de Belgische kust typeert. Zeker omdat het om een evenementengebouw ging, grepen we graag terug naar een meer natuurlijke vorm die de gemeente en de omgeving een krachtiger statement laten maken.”
Technische fiche
Bouwteam Nautilus is een Nederlands-Belgische samenwerking tussen:
Architect: Hoofdontwerpers ZJA (architect) en DELVA (landschapsarchitect) in samenwerking met OZ (casino en hotelontwerp) en Bureau Bouwtechniek (uitvoerend architect)
Ontwikkelaar: Debuild
Adviseurs: COBE, VK Engineering, Beersnielsen, Witteveen+Bos, Plantec, MINT en Sertius
Aannemers: TM Furnibo-Democo
Opening: maart 2024
Alle beelden © Stefan Steenkiste en Sebastian van Damme